Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012

Νεοελληνικά δρώμενα


Αναδημοσιευμένο άρθρο από ideografhmata.gr

Ένα πράγμα που με θλίβει στα χρόνια που ζω στην Ελλάδα ( καθ' ό,τι είμαι παιδί της διασποράς για όσους δεν το ξέρουν) είναι η σταδιακή «αποσύνθεση» που ακούω ή διαβάζω στον προφορικό ή στο γραπτό λόγο μας..

Εχοντας μια ιδιαίτερη ευαισθησία σ'αυτό, κι αφού στην αλλοδαπή γρήγορα διαπίστωσα πόσο πολύ οι άλλες γλώσσες (και δη η αγγλική) βασίζονται στη δική μας για την έκφραση ανώτερων νοηματικών διαδρομών ή για τη σύνταξη επιστημονικών ορισμών/ διατυπώσεων μελετών/δοκιμίων/ερευνών/ κλπ., αποφάσισα να μην υπολείπομαι εγώ, ως Ελληνίδα, γι'αυτό γράφτηκα και στην «Ελληνική Παιδεία», που παρακολουθούσα παράλληλα με την κανονική σχολική μου φοίτηση σε αγγλόφωνο σχολείο. 


Εδώ θα κάνω καταγραφή σκέψεων με ύφος που αρμόζει μάλλον σε χρονογράφημα, παρά σε μια εργασία-μελέτη, για να μην γίνομαι «ξύλινη», αφού έτσι κι αλλιώς δεν είμαι

Πήρα μια ψιλο φρίκη, λοιπόν, όταν ήρθα στα πάτρια εδάφη, που ενώ εγώ προσπαθούσα να μιλάω σωστά ελληνικά και πρόσεχα μη μου ξεφύγει καμιά "αγγλικούρα", άκουγα γηγενείς που δεν είχαν ταξιδέψει παρά μονάχα ως το χωριό τους ίσως, να μου πετάνε ένα «κουλό» ξενόφερτο λεξιλόγιο, έτσι για να δείξουμε βρε αδερφέ πως είμαστε "προχωρημένα άτομα"!
Παίρνω ακόμα φρίκη στο άκουσμα διαφόρων λέξεων όπως το «budget» (μάλλον ο προϋπολογισμός τους πέφτει μακρόσυρτη-κουραστική λέξη), το «break» (το διάλειμμα δε λέει) και πολλών άλλων παρομοίων, χωρίς να ξεχνάω ασφαλώς την πρόσφατη ατάκα των καιρών, το περιβόητο «debate»- που μου τσαλάκωνε τ' αυτιά, μια και δε μας κάλυπταν λέξεις/έννοιες όπως «τηλεμαχία», «αντιπαράθεση» κλπ.
Για να μην πάω σε λέξεις που ασυνείδητα όλοι πια (κι εγώ βεβαίως- αλλά όχι πάντα) χρησιμοποιούμε στην καθομιλουμένη όπως το «σινεμά», που προέρχεται (εδώ είναι η ειρωνεία) από ελληνική λέξη που υιοθέτησαν εκείνοι! ( βλ. cinematograph- symbol, idol κλπ... ) Δηλαδή μας την πήρανε, την προσάρμοσαν στη δική τους εκφορά λόγου, και μετά εμείς με τα συμπλέγματα του εξευρωπαϊσμού την ξαναπήραμε (εδώ και κάτι δεκαετίες φυσικά) για να την ενστερνιστούμε...ξενόφερτα!. Τη δική μας λέξη! Ευτυχώς δεν πήραμε «ξαναζεσταμένο» και το συνώνυμό της bioscope , που συχνά επίσης χρησιμοποιούν για τον κινηματογράφο. Μας είναι αδιανόητο ασφαλώς να πούμε το σινεμά "βιοσκόπιο" ! Αυτό το fan πάλι τι σας λέει? Πόσοι σκέφτηκαν αλήθεια ότι προέρχεται απ'το δικό μας fanatic? Δε θα ταίριαζε ασφαλώς να πούμε «φανατικός», αλλά ένθερμος θαυμαστής γιατί όχι? Μπα...πάλι μακρόσυρτο, ε? και καθόλου cool βρε παιδί μου...
Είμαι «φαν» του/της Τάδε, πάει καλύτερα! Είναι ό,τι προστάζει ο «μοδάτος» και «ιν» τρόπος έκφρασης, προς εξυπηρέτησιν της παγκοσμιοποιημένης κουλτούρας που μας επιβάλλεται κι εμείς δεχόμαστε χωρίς αντίσταση! Συχνά πολλοί (ξαναλέω πως δε βγάζω την ουρά μου απ'έξω) το κάνουμε πια ασυνείδητα, αφού μας εντυπώθηκαν εν είδει πλύσης εγκεφάλου και στο υποσυνείδητο.

Καλά λοιπόν αυτά...ας πούμε ότι τα δικαιολογούμε (αν και εμείς ως 'Ελληνες δε θα'πρεπε) . Είναι γνωστό ότι όλες οι γλώσσες δανείζονται λέξεις από άλλες. Εμείς απλά έχουμε την παγκόσμια πρωτιά, στο δανεισμό από ξένους λέξεις που αυτοί δανείστηκαν από μας!

Αλλά όταν δε μιλάς καν σωστά τα στοιχειώδη ελληνικά? Οταν μου βγαίνουν κάποιοι ρεπόρτερ της συμφοράς και στην περιγραφή τους με «άπταιστη ελληνική» μου πετάνε το αμίμητο «το καράβι βρίσκονταν 200 μέτρα απ'τη στεριά» (Βρίσκονταν! πληθυντικός παρακαλώ για ΕΝΑ καράβι) ή το φρικώδες που άκουσα πρόσφατα «είδε τον θεράπων γιατρό» (όχι στον θεράποντα! Τι λέμε τώρα! 'Έχει αιτιατική ο θεράπων;) ε, τότε βγαίνω έξω απ' το πετσί μου, όχι μόνο απ'τα ρούχα μου! Τι να πω για τη φουκαριάρα την ψήφο; Που είναι γένους θηλυκού και την κάναμε ντε και καλά τρανσέξουαλ; Σπάνια προκύπτει ίσως ουσιαστικό γένους θηλυκού που να καταλήγει σε «-ος», αλλά δεν είναι το μόνο, βρε αδερφέ. Δεν ακούμε να λένε «ο εθνικός οδός», ούτε «ο μέθοδος» (φτύνω τον κόρφο μου μην το ακούσω κι αυτό!)  αλλά «ο ψήφος» ακούγεται συχνότατα, δυστυχώς.

Φυσικά ανέφερα (έτσι δειγματοληπτικά) μόνο ελάχιστα από τα πολλά... «άνετα» και συχνότατα φονικά χτυπήματα του προφορικού μας λόγου, που όσοι τα αντιλαμβανόμαστε φτάσαμε στο σημείο να τα προσπερνάμε ως «συνηθισμένα πράγματα» και όσοι (πιτσιρικάδες κυρίως ) δεν τα αντιλαμβάνονται καν ως λάθη, τα υιοθετούν ως σωστά και η κατακρεούργηση της γλώσσας καλά κρατεί και διαιωνίζεται. Σημειώνω εδώ κάτι άξιο προσοχής. Τέτοιου είδους προφορικά φονικά χτυπήματα, δεν έχω ακούσει ποτέ να κάνουν οι ξένοι στη δική τους γλώσσα!

Αν καταθέσω και τη φρίκη μου στα του γραπτού λόγου, μπορεί να γελάσετε, αλλά αν το καλοσκεφτούμε όλοι μας, δεν είναι για γέλια. Το επάγγελμά μου απαιτεί να γράφω. Ως τελειοθηρική , προσέχω στίξη και ορθογραφία σαν το γεράκι. Ερχεται λοιπόν ξάφνου η εξής οδηγία, από μεγάλο τηλεοπτικό κανάλι με το οποίο συνεργάστηκα:

« Στο εξής, παρακαλούμε να μη γράφετε στους υπότιτλους «αυγό», αλλά «αβγό», ούτε «αυτί» αλλά «αφτί», ούτε «κλωτσιά», αλλά «κλοτσιά», ούτε «βρώμικο», αλλά «βρόμικο» (αυτά τα... «λάθη» εντόπισαν στα γραπτά μου οι κύριοι!) και συνεχίζουν «καλό είναι δε, ν'αποφεύγετε τα διπλά σύμφωνα το «σ» ή το «λ» - δηλαδή το «εκπλήσσομαι» με ένα «σ» ή το «αμφιβάλλω» με ένα «λ», γιατί δεν έχουν ουσιαστικό νόημα και τα διπλοσύμφωνα θεωρούνται... (ακούστε!) ΠΛΕΟΝΑΣΜΟΣ!» Όχι παίζουμε!
Τους πήρα και τους ρώτησα σαρκάζοντας : «Αυτή η αποφυγή πλεονασμών κύριοι, θέλετε να ισχύει και στο «θάλασσα», το «γλώσσα» και άλλα πασιφανή που τα ξέρει και η κουτσή κουρούνα με διπλοσύμφωνα? Θα τα πάρει ο διάβολος κι αυτά?
Δε με παρατάτε λέω εγώ που θα γίνω ρόμπα στο πανελλήνιο για χάρη σας!»
Κι έτσι διέκοψα τη συνεργασία μου με το εν λόγω κανάλι, αφού αρνούμαι να υπογράφω ανοσιουργήματα.

Τελειώνω με το χειρότερο παράδειγμα που με οδηγεί σε εφιαλτικά συμπεράσματα μιας πιθανής εσκεμμένης προσπάθειας (απ'τους κρατούντες-και άλλες σκοτεινές δυνάμεις) να αλλοιώσουν τη γλώσσα ανεπανόρθωτα. Ο λόγος που το επιδιώκουν βέβαια, μου διαφεύγει... 'Η δε θέλω να τον πιστέψω. Τελος πάντων... 'Επεσε στα χέρια μου κάποτε το βιβλίο της «Γλώσσας» της Γ' Δημοτικού. Σε κάποιο κεφάλαιο που αναφερόταν στον αετό που πετάμε την Καθαρά Δευτέρα, συναντώ στην ΙΔΙΑ παράγραφο παρακαλώ, την ίδια λέξη γραμμένη με 2 διαφορετικούς τρόπους. «σπάγγος» και «σπάγκος». Πάω στη δασκάλα, το κάνω θέμα, αφού το'χε βάλει για ορθογραφία στα παιδιά που είχαν μπερδευτεί. Παίρνει κι εκείνη έξαλλη (γιατί δεν το'χε προσέξει) το Υπουργείο Παιδείας μπροστά μου. «Ποιο απ'τα δύο είναι το σωστό?» Ρωτήσαμε αφού τους παραπέμψαμε στο βιβλίο, τη σελίδα, την παράγραφο και τις συγκεκριμένες λέξεις. Αφού περιμέναμε κάμποσο για να το... «μελετήσουν», κάποια στιγμή εδέησαν να επιστρέψουν με την εξής απάντηση που προφανώς ήθελε πολλή σκέψη!
«Και τα δύο σωστά είναι».
Σάλεψα. «Δηλαδή μπορώ να γράφω στο εξής και τον άγγελο με «γκ»? Σωστό θα είναι?» «Ναι, γιατί όχι?» μου λέει άνετη η...Ελληνίδα από την άλλη! «Είτε «γγ» είτε «γκ», το ίδιο και το αυτό πλέον». «Ωραία τότε» της απαντώ. «Στο εξής δηλαδή θα μπορώ να γράφω το «γκρεμίζω» ή το «γκαρίζει» με «γγ», με την άδεια του Υπουργείου Παιδείας!» Εμπρός λοιπόν παιδιά για τη νέα εποχή του γγρεμίζω και γγαρίζει! Ευτράπελο? 'Ισως. Αλλά μάλλον κωμικοτραγικό στην ουσία.

Μ'όλα τα παραπάνω παραδείγματα, απλά θέλω να παρακινήσω τους φίλους και συνέλληνές μου, να προσπαθούν συνειδητά να διατηρούν τον θησαυρό της γλώσσας μας αναλλοίωτο , στο βαθμό που μπορούν. Ξέρω, δεν είναι όλοι καλοί ορθογράφοι (ούτε κι εγώ φυσικά διεκδικώ το αλάθητο), και δεν είμαστε όλοι πάντα άψογοι στη σύνταξη και τη διατύπωσή μας, αλλά τουλάχιστον να προσπαθούμε συνειδητά να βελτιωνόμαστε σ'αυτό, γιατί η γλώσσα μας είναι ένα από τα πληρέστερα μέσα έκφρασης στον πλανήτη γη, και ασφαλώς το καλύτερο όχημα ακόμα και στη διεύρυνση των νοητικών μας διαδρομών.

Επίσης, η γλώσσα μας έχει μια απίστευτη σύνδεση με την αριθμοσοφία,- πράγμα για το οποίο θα κάνω εργασία όταν θα έχω επαρκή στοιχεία- όπως επίσης είναι απαραίτητη και για το "λειτουργικό" σε νέα προγράμματα για υπολογιστές που θέλει να βγάλει στην αγορά ο Bill Gates, απ'ό,τι ακούω! Κι εμείς, αντί να καμαρώνουμε, αντί να προωθούμε την ιδέα και την αξία της γλώσσας μας, όχι μόνο ανεχόμαστε, αλλά και υιοθετούμε προσβολές και βολές που εισπράττει διαρκώς, σαν τους φτωχούς συγγενείς του πλανήτη! Αυτό είναι που λένε, από Δήμαρχος, κλητήρας!

Βίκυ 

ΥΓ- Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον πιστεύω, αν κατέθεταν όλοι σ'αυτό το άνοιγμα θέματος, τα "μαργαριτάρια" που ακούν ή διαβάζουν στην καθημερινότητά τους. Το πρώτο βήμα για τη διόρθωση των λαθών, είναι αρχικά η επίγνωση (ή συνειδητοποίηση) των λαθών που κάνουμε. (όλοι-μηδενός εξαιρουμένου).

"Ο σκεπτικισμός, πρέπει πρώτα και κύρια
να εστιάζει στην κρατούσα σχολή σκέψης"  

Δεν υπάρχουν σχόλια: