Έγκλημα & τιμωρία

Ένα έγκλημα (;) μια (παραδειγματική) τιμωρία, και μια (επικείμενη) καταστροφή.

Πριν πω οτιδήποτε άλλο οφείλω να παραδεχτώ κάτι. Δεν πίστευα ότι οι ευρωπαίοι θα έφταναν στο σημείο να ζητήσουν κούρεμα καταθέσεων είτε πάνω είτε κάτω από 100.000 ευρώ. Ότι και να γίνει στη συνέχεια, είτε οι Κύπριοι τα βρουν με τους Ρώσους είτε προχωρήσουν με την ουρά στα σκέλια στο κούρεμα, ένα είναι σίγουρο. Το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου δεν θα υπάρχει πια με τη μορφή που το ξέρουμε. Οι γερμανοί προχθές πέτυχαν τη βίαιη συρρίκνωσή του για ένα πολύ απλό λόγο. Αν το σχέδιο γίνονταν δεκτό και προχωρούσε το κούρεμα θα υπήρχε  ούτως ή άλλως μαζική φυγή καταθέσεων. Τώρα που δεν έγινε (έστω και προς στιγμή) δεκτό, ο μόνος τρόπος να λειτουργήσουν πάλι οι κυπριακές τράπεζες είναι να περάσουν σε μη κυπριακά χέρια ώστε η αναγκαία ανακεφαλαιοποίηση να μην επιβαρύνει το κυπριακό κράτος. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση η έξοδος καταθετικών κεφαλαίων θα είναι επίσης μαζική. Γιατί κατέρρευσε η πίστη στην οποία στηρίζονταν το σύστημα.

Ένα δεύτερο σίγουρο συμπέρασμα είναι ότι πλέον όλοι οι καταθέτες κυρίως στον ευρωπαϊκό νότο θα έχουν στην άκρη του μυαλού τους ότι ίσως κάποια στιγμή τους επιβληθεί όπως και στην Κύπρο ένα αντίστοιχο μέτρο. Οι ασκοί του Αιόλου άνοιξαν. Οι εκτιμήσεις μου για τους λόγους που οδήγησαν το γερμανικό βορρά σε αυτή την ενέργεια θα αναλυθούν στη συνέχεια. Πριν όμως θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποια γεγονότα τα οποία γνωρίζω από πρώτο χέρι ώστε να μπορώ να τεκμηριώσω τις απόψεις μου.

Σε ανύποπτο χρόνο, σε ανάρτησή μου στο Olympia με τίτλο «Οι πατριώτες του γλυκού νερού» ανέλυσα γιατί οι Κύπριοι ψεύδονται όταν λένε ότι το πρόβλημα τους το δημιούργησε η Ελλάδα και το κούρεμα των ΟΕΔ. Θα προχωρήσω λίγο περισσότερο για να γίνει κατανοητό πως μια οικονομία όπως η κυπριακή έφτασε στο σημερινό σημείο. Δηλώνω απερίφραστα ότι ο Σόιμπλε και οι συν αυτώ είναι υποκριτές και υστερόβουλοι όμως αυτό δεν σημαίνει ότι σε αρκετά σημεία της κριτικής τους δεν έχουν δίκιο. Όλα λοιπόν ξεκίνησαν το 1974. Οι τούρκοι εισέβαλαν και κατέκτησαν το 38% του κυπριακού εδάφους. Και στην κυριολεξία δεν άνοιξε μύτη. Η Ελλάς με μισοδιαλυμένο το στρατό δήλωνε ότι η Κύπρος είναι μακριά. Η διεθνής κοινότητα ούτε που αντέδρασε πέραν από λόγια, λόγια και λόγια. Μόνο λίγοι ηρωικοί Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι πολέμησαν και ο αγώνας τους δεν αναγνωρίσθηκε ποτέ (αλήθεια ποιοι νεοέλληνες γνωρίζουν το όνομα Εμ. Μπικάκης;). Για να χρυσώσει το χάπι και να κάνουν πιο ανεκτή την κατάσταση, όλη η δύση επέτρεψε στο ελληνοκυπριακό κράτος να λειτουργεί το τραπεζικό της σύστημα με «χαλαρότερους» κανόνες. Δηλαδή έκανε τα στραβά μάτια στο ξέπλυμα, πρώτα για τα κεφάλαια της Μ. Ανατολής (των «αραπάδων» όπως τους αποκαλούσαν στο νησί) και μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ των ρώσων. Λόγω χώρου, θα αναφέρω μόνο ότι ξέπλυμα χρήματος σημαίνει η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες και εγκληματικές δραστηριότητες (ναρκωτικά, λαθρεμπόριο, φοροδιαφυγή κτλ). Εφόσον υπάρχει ενδιαφέρον από τους αναγνώστες και τον WM δεσμεύομαι στο άμεσο μέλλον για ένα αναλυτικό άρθρο σχετικά με το πώς γίνεται το ξέπλυμα. Απλώς να πω ότι προκειμένου να νομιμοποιηθούν τέτοια κεφάλαια, ο παράνομος ιδιοκτήτης τους πληρώνει πολλές φορές ποσά μέχρι και του 30% αυτών.

Το ξέπλυμα εκτός από τις τράπεζες ευνοεί και την ανάπτυξη φοροτεχνικών γραφείων, λογιστών, συμβούλων επιχειρήσεων, χρηματιστών και γενικά αυτού που ονομάζουμε χρηματοοικονομικό σύστημα. Η Κύπρος έγινε πρότυπο κέντρο υπερακτίων εταιρειών (οι γνωστές off shore) οι οποίες εκτός από το ξέπλυμα βοηθούν και στη νόμιμη φοροαποφυγή. Η οικονομία μπήκε σε μια αναπτυξιακή τροχιά καθώς αναπτύχθηκαν και υπερσύγχρονες τουριστικές υποδομές οι οποίες προσέφεραν διασκέδαση στους πελάτες του χρηματοπιστωτικού τομέα. Κάποια παραδοσιακά αγροτικά προϊόντα και ο ναυτιλιακός τομέας μπήκαν σε δεύτερη μοίρα. Ο πολύπαθος κυπριακός λαός άρχισε να ζει πλούσια και να ξεχνά το 1974. Αύξηση μισθών, στεγαστικά δάνεια σε όλους, υποδομές, ένα όνειρο σε σχέση με τον εφιάλτη της προσφυγιάς που έζησαν λίγα χρόνια πριν.

Και ήρθε η ώρα για τη μεγάλη απόφαση. Είσοδος στην ΕΕ. Πραγματικά αξίζει λίγη ανάλυση παραπάνω τόσο στο γιατί οι κύπριοι θέλησαν να μπουν στην ΕΕ όσο και στο γιατί έγιναν δεκτοί. Κατά τη γνώμη μου οι λόγοι είναι εκατέρωθεν πολιτικοί. Οι κύπριοι νόμιζαν ότι θα μπορούσαν να λύσουν το κυπριακό μέσω της ΕΕ. Και οι βορειοευρωπαίοι προκειμένου να δεχθεί η Ελλάς την είσοδο των δορυφορικών τους κρατών, κυρίως αυτών της Βαλτικής. Κάτι έδωσαν, κάτι πήραν και οι μεν και οι δε. Από οικονομικής άποψης η Κύπρος μόνο μπελάδες είχε να βάλει πάνω στο κεφάλι της. Δεν είχε ανάγκη κάποιον να την εποπτεύει. Αν όμως υπάρχει μια κάποια εξήγηση για την είσοδο στην ΕΕ, προσωπικά δεν κατανοώ την είσοδο στο ευρώ. Η αλήθεια είναι ότι όλοι οι Ευρωπαίοι γνώριζαν την κυπριακή πραγματικότητα και είχαν διακριτικά παραινέσει τους κύπριους να «μαζέψουν» λίγο τις τράπεζές τους. Αλλά μέχρι εκεί. Έτσι το νησί βρέθηκε εντός Ευρώπης και ευρώ και οι Κύπριοι, αποχαυνωμένοι από τον άφθονο πλούτο που είχε εισρεύσει ζούσαν στον κόσμο τους. Οι τράπεζές τους επεκτείνονταν επιθετικά στην Ελλάδα, προσφέροντας νέες υπηρεσίες και πρωτοπορώντας σε πολλούς τομείς. Και ανέπτυξαν μαζί μια νεοπλουτίστικη νοοτροπία.

Φτάνουμε στο σήμερα. Στην Κύπρο υπάρχουν καταθέσεις περίπου 70 δις ευρώ. Το ΑΕΠ είναι περίπου 18 δις ευρώ και ο πληθυσμός περίπου 700.000. Για να έχουμε μια αίσθηση του μεγέθους, τα αντίστοιχα ελληνικά μεγέθη είναι 160 δις καταθέσεις, 190 δις ΑΕΠ και 11.000.000 πληθυσμός. Οι τράπεζες είναι η πραγματική εξουσία στο νησί. Από τα 70 δις των καταθέσεων, πολύ περισσότερα από τα μισά ανήκουν σε μη κατοίκους ή off shore που ελέγχονται από μη κατοίκους. Και σίγουρα όλοι αυτοί οι καταθέτες δεν είναι ούτε εγκληματίες ούτε φοροφυγάδες. Όμως αρκετοί είναι ύποπτοι. Μετά τα ελληνικά μνημόνια, υπολογίζεται ότι περίπου 5 δις ευρώ έφυγαν από την Ελλάδα με κατεύθυνση την Κύπρο. Επίσης εκτιμάται ότι πάνω από τα μισά έχουν γυρίσει πίσω. Οι έλληνες μεγαλοκαταθέτες είχαν διαλέξει πιο ασφαλείς προορισμούς. Την παραδοσιακή Ελβετία, την Αγγλία, τις Κάτω Χώρες και τη Γερμανία και μετά την Κύπρο. Στην Ελλάδα πρακτικά υπάρχουν δυο κυπριακές τράπεζες, η Τράπεζα Κύπρου και η Λαϊκή (CPB BANK) αφού η Ελληνική Τράπεζα έχει πολύ μικρά μεγέθη. Περίπου 15 δις ευρώ καταθέσεις στις κυπριακές τράπεζες στην Ελλάδα και περίπου 20 δις δάνεια από αυτές. Αυτά από αριθμούς.

Γιατί όμως οι ευρωπαίοι αντέδρασαν με τον τρόπο που αντέδρασαν την προηγούμενη Παρασκευή; Το κυπριακό κράτος για να «ξελασπώσει» χρειάζεται δάνειο 17 δις ευρώ. Τα 5,8 δις θα πάνε απ’ ευθείας στις κυπριακές τράπεζες για ανακεφαλαιοποίηση. Πριν 2-3 χρόνια έδωσαν 40 (σαράντα) δις ευρώ για να σώσουν 3 (τρεις) επενδυτικές ιρλανδικές τράπεζες, δηλαδή τράπεζες που δεν έχουν καταθετική βάση, που εξ ορισμού ασκούν «επικίνδυνες» δραστηριότητες και που οι πελάτες τους είναι πλούσιοι ιδιώτες ή θεσμικοί. Τώρα κολλάνε στα λιγότερα από 6 δις και ζητούν να πληρώσουν οι καταθέτες. Και στοχοποιούν τις κυπριακές τράπεζες για ξέπλυμα. Μα καλά, οι ιρλανδικές τράπεζες που διασώθηκαν τι ήταν, λευκές αθώες περιστέρες; Οι τράπεζες στο Λουξεμβούργο τι κάνουν, απλά καταθέσεις και αναλήψεις; Τα νησάκια της Μάγχης (τα Channel Islands) που είναι βρετανική επικράτεια είναι ή όχι πλυντήρια μαύρου χρήματος; Η Λετονία, η Λιθουανία και η Εσθονία; Για να μην πούμε για την Ελβετία και το Λιχτενστάιν, αλλά επειδή είναι εκτός ΕΕ ίσως δεν προσβάλουν την ηθική του Σόιμπλε. Άρα όταν επικαλούνται θέμα ξεπλύματος ΥΠΟΚΡΙΝΟΝΤΑΙ. Τόσο επειδή γνώριζαν ανέκαθεν τι γίνεται όσο και επειδή δεν έχουν πρόβλημα με τόσα άλλα ευρωπαϊκά κράτη εντός και εκτός ΕΕ παρά μόνο με την Κύπρο. Νομίζω ότι υπάρχουν δυο-τρεις λογικές εξηγήσεις. Κατ’ αρχάς η φράου Μέρκελ κάνει επίδειξη πυγμής ενόψει γερμανικών εκλογών. Δεν θα επιβαρυνθούν οι γερμανοί φορολογούμενοι για την Κύπρο και τους ρώσους φίλους της. Επίσης θεωρούν ότι στέλνουν ένα μήνυμα κυρίως στους Ιταλούς «κλόουν». Καθίστε καλά γιατί θα έχετε την τύχη της Κύπρου. Δεν ανησυχούν μην τυχόν και δε συμμορφωθούν  οι Κύπριοι αφού (λανθασμένα κατ’ εμέ) το 0,2% του κοινοτικού ΑΕΠ που παράγεται στην Κύπρο δεν θεωρούν ότι θα λείψει ή θα επηρεάσει την ΕΕ σε περίπτωση χρεοκοπίας. Αλλά ο άμεσος σκοπός τους είναι άλλος. Οι γερμανικές τράπεζες έχουν προβλήματα. Ζημιές από τα τοξικά ομόλογα, ζημιές από τα ελληνικά ομόλογα, προβλήματα ρευστότητας λόγω ευρωπαϊκής λιτότητας. Αν πείσουν τους ανατολικούς και κυρίως τους ρώσους ότι το μόνο ασφαλές τραπεζικό καταφύγιο είναι οι γερμανικές τράπεζες, έχουν αν αναμένουν αρκετές 10αδες δις ρώσικα και λοιπά ανατολικά κεφάλαια που θα τους ανακουφίσουν τουλάχιστον προσωρινά. Και θα δουν την Κύπρο στα γόνατα, που τόλμησε να κάνουν κολεγιά με τους εβραίους και τους πρώην μπολσεβίκους και θέλει να γίνει και παραγωγός υδρογονανθράκων. Ίσως ακόμα και να πιέζουν για λύση υπέρ της Τουρκίας για το κυπριακό. Σίγουρα οι λόγοι είναι και γεωπολιτικοί, αλλά όχι μόνο.

Οι Κύπριοι όμως; Δικαιολογούνται να έχουν τις τράπεζες που έχουν επειδή και άλλοι κάνουν το ίδιο; Χθες στην ομιλία του στην κυπριακή βουλή ο αρχηγός του ΕΥΡΩ.ΚΟ. χρησιμοποίησε αυτό το επιχείρημα. Όμως ας καταλάβει ότι πρέπει να τηρούνται τα προσχήματα και να μην δίδονται δικαιώματα. Επίσης δεν πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι το κυπριακό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι στο 100% και με το πακέτο διάσωσης φτάνει στο 200%, νούμερο απαγορευτικό. Χαρακτήρισα τον πρώην πρόεδρο Χριστόφια πατριώτη του γλυκού νερού. Τον νυν Αναστασιάδη τον αποκαλώ θλιβερό ανθρωπάκι. Στο διάγγελμά του είπε ότι ήξερε την κατάσταση αλλά δεν περίμενε να φτάσουν εδώ τα πράγματα. Σε αντίθεση με το δικό μας το ΓΑΠ που είπε ότι δεν γνώριζε, αυτός είπε ότι δεν είναι ψεύτης αλλά βλάκας. Δηλαδή πίστευε αυτά που έλεγε προεκλογικά αλλά δεν εκτίμησε σωστά τα δεδομένα. Επιχειρηματολογούσε συνάμα ότι δεν θα κοπούν μισθοί και συντάξεις, ότι δεν θα επιβληθεί φόρος στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και ότι θα δώσει μετοχές και ομόλογα έναντι των τραπεζικών καταθέσεων που θα κουρευτούν. Μια μέρα αργότερα δεν είχε το θάρρος να υπερψηφίσει την πρότασή του. Ντροπή.

Θεωρώ ότι οι κύπριοι είναι εν πολλοίς κακομαθημένοι αρχοντοχωριάτες που λησμόνησαν την κληρονομιά του Αυξεντίου και του Παληκαρίδη, του Καραολή και του Δημητρίου και βυθίστηκαν στον αργυρώνητο συβαριτισμό που τους πρόσφεραν οι δυτικοί «φίλοι». Όμως δεν μπορώ να μη θαυμάσω την στιγμιαία έστω παρρησία που επέδειξαν ψηφίζοντας όχι διαλέγοντας αξιοπρέπεια. Ας μη βιάζονται οι εδώ χειροκροτητές να πανηγυρίζουν. Δεν είναι σίγουρο ούτε το plan B ούτε η σωτηρία. Μπορεί να τα πάρουν όλα πίσω και να δεχτούν το σχέδιο Σόιμπλε και τότε θα αρχίζουν να καγχάζουν οι της συγκυβέρνησης . Έχει πολύ δρόμο. Αν όμως δικαιωθούν για την επιλογή τους, ο Σαμαράς ας ετοιμάζει βαλίτσες, δεν στέκεται με τίποτα με νέους εκβιασμούς και διλλήματα.

Στα καθ’ ημάς τώρα. Τι θα γίνει τα καταστήματα  των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα; Από ότι φαίνεται, αν δεν υπάρξει λύση δεν θα ανοίξουν. Δεν το συζητάμε τι θα γίνει βέβαια αν προχωρήσει το κούρεμα. Αλλά και λύση να υπάρξει δύσκολα θα αποφευχθούν φαινόμενα μαζικών αναλήψεων. Ακόμα και να αποκτηθούν από ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα η ανακούφιση θα είναι προσωρινή και μόνο. Ή αν π.χ. η CPB BANK αγοραστεί από ρώσους και έχει πίσω της την εγγύηση του ρωσικού κράτους και άρα αυτό θα κάλυπτε τα περίπου 4 δις ευρώ κεφαλαιακών αναγκών μειώνοντας αντίστοιχα την ανάγκη δανεισμού από την Τρόικα ή την Ρωσία. Επιπλέον το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να εγγυηθεί στην ΕΚΤ στην χορήγηση ρευστότητας προκειμένου να καλυφθεί το κενό μεταξύ χορηγήσεων και καταθέσεων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα το οποίο ακόμα και αν δεν γίνει ούτε μια έκτακτη ανάληψη πανικού, είναι πάνω από 5 δις ευρώ. Όπως καταλαβαίνετε αυτό το ποσό επιβαρύνει ουσιαστικά το ελληνικό δημόσιο χρέος. Δύσκολα τα πράγματα για όλους. Μόνη λύση; Ας αποφασίσουμε να ζήσουμε πιο φτωχά, έλληνες και κύπριοι και να εξορθολογίσουμε τα πάντα, από δημόσια διοίκηση και πολιτικούς μέχρι τραπεζικό σύστημα και καταναλωτικές συνήθειες και δεν θα έχουμε ανάγκη από κανένα Σόιμπλε και καμιά Μέρκελ. Και ας γίνει η αρχή από το νησί στέλνοντας φυλακή όσους έβγαλαν έξω τα κεφάλαιά τους την περασμένη βδομάδα, γνωρίζοντας από τον κύκλο του Αναστασιάδη τι επρόκειτο να γίνει. Και ας ακολουθήσουν και εδώ τα δικά μας καμάρια. Και ας βάλουν το χέρι στην τσέπη οι Κύπριοι, πλούσιοι και λιγότερο πλούσιοι και ας προχωρήσει το κράτος σε εσωτερικό δανεισμό. Και πάνω απ’ όλα, η ευκατάστατη κυπριακή εκκλησία, μεγαλομέτοχος της Ελληνικής Τράπεζας και από τους βασικότερους μετόχους των άλλων δυο μεγάλων τραπεζών ας διαθέσει υπέρ του έθνους τα “ιερά σκεύη” της. Και τότε οι Κύπριοι θα κερδίσουν τον απεριόριστο θαυμασμό μου.

Αθήνα 20-03-2013

Σ.Κ.

olympia